Menopoz, bir kadının adet döngüsünün sona ermesi ve doğurganlığının bitmesi, yani reprodüktif yılların sonunun geldiği dönemdir.
Nedenleri konumuz değil. Ama rutinde menopoz yumurtalıklarımızdaki doğuştan gelen yumurtalarımızın bitmesine bağlı oluşur. Menopoz, 40 yaşından sonra meydana geldiğinde yaşlanmanın normal bir parçasıdır. Ancak bazı kadınlar erken menopoza girebilir. Bu hem ailesel olarak olabilir hem de ameliyatla yumurtalıklarının alınması veya kemoterapi gibi yumurtalıklarının zarar görmesi durumlarının sonucu olabilir. Herhangi bir nedenle 40 yaşından önce ortaya çıkarsa buna erken menopoz denir.
Menopozun İlk Belirtileri
En yaygın ve en bilinen menopoz bulgusu ateş basmalarıdır. Tıbbi adı vazomotor semptomlar olan bu bulgular sırasında, genellikle kızarma, kalp çarpıntısı ve terleme ile birlikte üst gövdeye yayılan ani bir sıcaklık hissi vardır. Bazı kadınlar menopozun yaklaştığını şiddetli flaşlarla farkederken, bazıları hiç yaşamayabilir.
Bunun yanında tabii ki adetlerin düzensizleşmesi de olmazsa olmazdır. Bazı kadınlarda adetlerin arası sıklaşırken bazılarında ise açılır ve gecikmeli adetler başlar. Temelde menopozun pek çok bulgusu östrojen hormonunun azalmasına bağlıdır. Sık rastlanan bulgular arasında vajinal kuruluk, cinsel isteksizlik, hafif depresyon eğilimi, kilo alma eğilimi, uyku problemleri, ciltte kuruma kırışma, ağız ve göz kuruluğu vardır.
Doğal menopoz herhangi bir tıbbi veya cerrahi tedavi olmaksızın, yavaş ve doğal bir akış şeklinde ortaya çıkar. Bulgular yavaş yavaş, tabiri caizse alıştıra alıştıra gelir. Perimenopoz denen ilk aşama, yumurtalıkların yavaş yavaş daha az östrojen ürettiği menopozdan birkaç yıl öncesinde başlar.
Perimenopoz Nedir?
Perimenopoz, yumurtalıklarınızın yumurta bırakmayı bıraktığı nokta olan menopoza kadar sürer. Bu aşamanın son 1-2 yılında östrojen seviyeleri daha hızlı düşer. Menopoz ise adet görmeyeli artık iki yıl olduğu zamandır. Yumurtalıklar artık tamamen yumurtlamaz ve hiç östrojen üretemez. Post menopoz ise vücudun bu değişikliklere artık alıştığı, vazomotor semptomların, sıcak basmalarının, gece terlemelerinin hafiflediği ancak östrojen eksikliğine bağlı sağlık risklerinin (kalp krizi, kemik erimesi gibi) arttığı dönemdir.
Menopoz döngüsünün neresinde olduğunu kestiremiyorsanız hekiminiz muayene ve ultrasonla yumurtalıklarınızı değerlendirerek ve hormon testleri yaparak size detaylı bilgi verebilir.
Menopozun tedavisi var mıdır?
Menopoz doğal bir süreçtir ve birçok semptom zamanla ortadan kalkacaktır. Ancak bu bir hastalık değildir, vücudun yaşlanmasının geri dönüşümsüz bir sonucudur. Bu nedenle kesin bir tedavisi de yoktur. Yalnız semptomların her biri tek tek tedavi edilebilir. Hormon replasman tedavisi denilen östrojen yerine koyma tedavisi ile vücudun artık üretmediği hormonlar yerine konularak sıcak basmaları, vajina kuruluğu ya da kemik erimesi gibi durumlar yönetilebilir.
Hormon dışı bazı ilaçlar veya kombinasyonlar, kemikleri güçlendirmenin yanı sıra sıcak basması ve vajinal semptomlara yardımcı olabilir. Hormonlu kremler, düşük doz antidepresanlar ya da kemik erimesi ilaçları gibi semptomların her birine yönelik tek tek pek çok tedavi seçeneği vardır.
Menopoz Döneminde Sizin Yapabilecekleriniz
Bazı yaşam tarzı değişikliklerinin, birçok kadının menopoz semptomlarıyla başa çıkmasına yardımcı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Örneğin ateş basması gibi bir vazomotor semptomlarda, soğuk su içerek vücudu içten serinletmek işe yarar. Vajinal kuruluk için vajinal nemlendirici veya kayganlaştırıcılar kullanılabilir.
Düzenli uyku, kalp hastalığı, diyabet ve osteoporoz gibi durumları önlemek için düzenli olarak egzersiz, hafıza problemlerini önlemek için sosyal ve zihinsel olarak aktif kalmak, sigarayı bırakmak (tütün erken menopoza neden olabilir ve sıcak basmalarını artırabilir), yoga, nefes terapisi gibi yöntemlerin hastaların semptomlarına iyi geldiği kanıtlanmıştır.
